Bir malın elden çıkarılması ile elde edilen kazançlar değer artış kazancı olarak adlandırılır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 80. maddesine göre satın alınan bir gayrimenkulün 5 yıl içerisinde satılması ile elde edilen değer artış kazancı vergiye tabidir. Ancak gayrimenkul satışından elde edilen tüm değer artış kazançları için vergi ödeme yükümlülüğü bulunmaz.

Miras yoluyla veya bedelsiz yani anne-babanın çocuğuna ev alması gibi durumlarda elde edilen gayrimenkullerin satışı için değer artış kazancı vergisi ödenmez. Vergiye tabi olması için bir diğer şart ise elde edilen gelirin istisna haddi üzerinde olması gerekliliğidir.

İstisna Haddi Nedir?

        Gayrimenkulün alındığı ve satıldığı zaman arasındaki kazancın miktarına göre vergi mükellefiyeti oluşur. Gelir İdaresi Başkanlığı her yıl alım ile satım arasındaki farkın hangi tutar üzerinde olması gerektiğini açıklar. Bu sınır olarak belirlenen tutara istisna haddi denir. İstisna haddinin üzerinde değer artış kazancı elde eden kişilerin beyanname vermesi gerekir. 323 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, 2023 yılında taşınmaz mal satışından elde edilen değer artış kazançlarına ilişkin istisna tutarı 2023 yılı için 55.000 lira olarak açıklanmıştır. Gayrimenkul satışının yapıldığı yılı takip eden mart ayının 25’ine kadar beyanname verilmesi şarttır. Mesela gayrimenkulünü Ağustos 2022 tarihinde satan kişinin, 25 Mart 2023 tarihine kadar beyanname vermesi gerekir. Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi, mart ve temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksit halinde ödenebilir.

Gayrimenkul Değer Artış Vergisi Nasıl Hesaplanır?

        Gerçek kişilerin bir bedel karşılığı edindikleri gayrimenkullerin (konut, arsa, vb.) iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılması halinde, elde edilen kazanç gelir vergisine tabidir. Beş yıllık sürenin hesabında takvim günü esas alınmaktadır. Değer artış kazancı vergisi hesaplanırken gayrimenkulün satın alındığı tarihteki fiyatı üretici fiyat endeksine (ÜFE) göre yeniden hesaplanır. Gayrimenkulün satış bedelinden, ÜFE’ye göre hesaplanan bedel çıkarılır. Elde edilen sonuçtan vergi ve harç gibi giderler de çıkarılır. Kalan tutar istisna haddi üzerinde ise o yılın vergi dilimine göre ödenmesi gereken vergi belirlenir.